Nhân sinh quan là gì? Thế giới quan và nhân sinh quan là gì?

Nhân sinh quan là một khái niệm được nhắc đến nhiều trong môn triết học với nhiều khái niệm và phạm trù khác nhau. Vậy nhân sinh quan là gì? Chúng ta sẽ cùng chanhchua tìm hiểu chi tiết về khái niệm này qua bài viết này nhé!

Nhân sinh quan là gì?

Nhân sinh là một khái niệm xoay quanh cuộc sống của con người. Để hiểu rõ hơn về nhân sinh quan, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về ý nghĩa của từng từ nhé! Nhân sinh là từ Hán – Việt, trong đó: Nhân có nghĩa là con người, sinh là sự sống. Từ đó, chúng ta có thể dịch nghĩa nhân sinh chính là sự sống hay cuộc sống của con người. 

Như vậy từ khái niệm trên, chúng ta có thể hiểu được nhân sinh quan chính là cái nhìn về cuộc sống của con người. Cái nhìn ở đây không phải là bề ngoài chỉ nói đến sự vật, hiện tượng mà nó còn đi khai thác cái ở bên trong, cái ý nghĩa nội tại của các sự vật, hiện tượng trong cuộc sống của con người. 

Từ việc tìm ra những ý nghĩa đó, nhân sinh quan đã đúc kết nên quan điểm về triết lý, lý tưởng và mục đích sống của con người. Nhân sinh quan có thể được lập thành một hệ thống bởi nó đề cập đến rất nhiều vấn đề. Những vấn đề này đặt trong cùng một xã hội thì lại có sự liên kết và tác động qua lại với nhau. 

Việc nghiên cứu nhân sinh quan chính là nghiên cứu về con người và cuộc sống của họ. Trong đó, chủ yếu là nghiên cứu về tư tưởng, thái độ và hành vi của con người với sự vật, hiện tượng xung quanh. Sự thay đổi về quan niệm nhân sinh trong từng thời đại, môi trường sống và xã hội khác nhau cũng là một phương hướng nghiên cứu rất phổ biến. 

Nhân sinh quan được đề cập đến nhiều trong triết học, đặc biệt là triết học Phật giáo. Triết học Phật giáo đã đưa ra những quan điểm nổi bật nhất về nhân sinh quan. Nhân sinh quan Phật giáo hướng con người đến sự giải thoát khỏi những nỗi khổ trong cuộc sống hằng ngày bằng việc đưa ra nguồn gốc của sự khổ não và phương hướng giải thoát chúng sinh ra khỏi nghiệp quả của cuộc đời.

Thế giới quan là gì?

Sau khi tìm hiểu chi tiết về khái niệm nhân sinh quan là gì ở bên trên, tiếp theo chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về khái niệm thế giới quan. Theo giáo trình Triết học Mác- Lênin đã đưa ra định nghĩa như sau:

Thế giới quan chính là toàn bộ những quan niệm của con người về thế giới, về bản thân, về cuộc sống và vị trí của con người ở trong thế giới đó. Trong thế giới quan luôn có sự hoà nhập giữa tri thức và niềm tin. Tri thức là cơ sở trực tiếp để hình thành thế giới quan, song nó chỉ gia nhập khi đã trở thành niềm tin và định hướng cho hoạt động của con người.

Thế giới quan được ra đời từ chính cuộc sống của con người. Có thể thấy tất cả mọi hoạt động của con người đều bị chi phối bởi một thế giới quan nhất định. Những yếu tố chính cấu thành nên thế giới quan chính là tri thức, niềm tin, lý trí và tình cảm. Chúng liên kết chặt chẽ với nhau tạo thành một thể thống nhất và chi phối đến cả nhận thức lẫn hành động thực tiễn của con người.

Nhân sinh quan theo triết học

Với những thông tin bên trên chắc chắn các bạn có thể hiểu được thế giới quan và nhân sinh quan là gì rồi đúng không nào? Tiếp theo chúng ta sẽ cùng tìm hiểu rõ về nhân sinh quan theo Triết học ở bên dưới đây.

Nhân sinh quan và thế giới quan thường hay bị sử dụng nhầm lẫn vì có nhiều nét tương đồng về khái niệm. Tuy nhiên, nhân sinh quan chỉ là một bộ phận của thế giới quan, gồm các quan niệm về cuộc sống của con người như: lẽ sống, ý nghĩa, mục đích, giá trị của cuộc sống,…

Mỗi người đều có những quan niệm riêng về cuộc sống và gọi là nhân sinh quan tự phát. Các nhà tư tưởng cũng đã khái quát rõ về các quan điểm này thành lý luận và tạo ra nhân sinh quan tự giác mang tính triết học.

Nhân sinh quan đã phản ánh rõ sự tồn tại của xã hội loài người, thể hiện nhu cầu, lợi ích, khát vọng và hoài bão của con người trong mỗi chế độ xã hội. Trong xã hội có giai cấp thì nhân sinh quan cũng có tính giai cấp.

Nếu nhân sinh quan phản ánh đúng về khuynh hướng khách quan của lịch sử thì cũng là nhân tố cải tạo xã hội rất mạnh mẽ. Ngược lại, nếu phản ánh không đúng thì sẽ gây cản trở xã hội tiến lên.

Ví dụ: Chủ nghĩa Mác chính là khoa học về các quy luật phát triển trong lịch sử nên có tác dụng cải tạo tự nhiên, thúc đẩy sự tiến bộ của con người và xã hội. Đó là nhân sinh quan cách mạng, khoa học của giai cấp vô sản và của con người mới trong chế độ chủ nghĩa xã hội.

Nhân sinh quan theo Phật giáo

Tiếp theo, trong phần này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu xem nhân sinh quan là gì trong Phật giáo. Mời các bạn cùng theo dõi!

Nhân sinh quan trong Phật giáo được hình thành và phát triển dựa trên tiền đề của kinh tế, chính trị, xã hội và tư tưởng văn hóa Ấn Độ cổ đại trước Công nguyên. Đồng thời, nó còn xuất phát từ tấm lòng từ bi, hỷ xả và cứu khổ cứu nạn.

Nhân sinh quan Phật giáo chính là hệ thống các quan điểm, quan niệm của đạo Phật về nguồn gốc, bản chất và cấu tạo con người. Từ đó, định hướng mục tiêu, thái độ sống và giá trị của con người nhằm hướng đến mục đích giải thoát con người khỏi bể khổ trầm luân.

Nội dung cơ bản của nhân sinh quan Phật giáo luôn tập trung vào 2 vấn đề chính cơ bản nhất là sự khổ não và giải thoát khỏi nỗi khổ. Khổ chính là sự tất yếu, luân hồi. Muốn thoát khỏi những khổ đau này thì con người cần phải tu tâm dưỡng tính, tích công đức để tự mình thoát ra khỏi vòng luân hồi và nghiệp chướng.

Để giải thoát cho chúng sinh khỏi nghiệp nhân quả luân hồi, Đức Phật đã nêu ra Tứ diệu đế và Thập nhị nhân duyên. Tứ diệu đế chính là bốn chân lý giải thoát mà con người cần phải nhận thức được, gồm: Khổ đế, Tập đế, Diệt đế và Đạo đế.

• Khổ đế là mọi nỗi khổ của con người ở trên thế gian, dù giàu hay nghèo, dù già hay trẻ,… cũng đều có nỗi khổ của riêng mình như ốm đau, bệnh tật, nghèo đói,  tuổi già, cầu mà không được, yêu thương mà phải chia lìa,…
• Tập đế là những sự thật về nguyên nhân, bản chất đau khổ của con người. Đó chính là sự vô minh, cội nguồn của tham – sân – si khiến cho con người tạo nghiệp và chịu quả Khổ.
• Diệt đế chính là tận diệt khổ đau, chấm dứt sự luân hồi sinh tử và đạt được cảnh giới giác ngộ và giải thoát gọi là Niết bàn tịch diệt.
• Đạo đế là con đường hướng đến sự giác ngộ, chấm dứt mọi khổ đau và đạt được hạnh phúc chân thật do Đức Phật đã vạch ra.

Thập nhị nhân duyên chính là phép tu hành của Duyên giác thừa, chủ yếu là quan sát mọi sự vật, hiện tượng cho đến luân hồi đều do nhân duyên. Nhân duyên hội họp thì sẽ gọi là sinh, nhân duyên tan rã thì gọi là diệt và sự thật vốn không có gì thoát khỏi sinh – diệt cả, gồm: vô minh (u mê và không sáng suốt), hành, thức, danh sắc, lục nhập, thọ, ái, xắc, thủ, hữu, sinh và lão tử.

Hy vọng với những thông tin bên trên, các bạn có thể dễ dàng hiểu rõ nhân sinh quan là gì? Thế giới quan là gì? để có thể đạt được điểm cao trong môn triết học. Nếu có thắc mắc gì về nội dung bài viết, hãy comment ở bên dưới để trao đổi tìm ra câu trả lời kết luận ưng ý nhất.