Câu cầu khiến là gì? Cách dùng câu cầu khiến như thế nào?

Khi còn ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta đã được tìm hiểu về câu cầu khiến và những vấn đề xoay quanh câu cầu khiến. Hôm nay, CHANHCHUA sẽ cùng các bạn ôn lại kiến thức này để nhớ lại câu cầu khiến là gì và cách dùng câu cầu khiến như thế nào cho đúng. Mời các bạn cùng theo dõi! 

Câu cầu khiến là gì?

Câu cầu khiến được biết đến với khải nhiệm là những câu có sử dụng các từ ngữ cầu khiến, chẳng hạn như đừng, chớ, hãy,….đi, thôi, nào. Hoặc cũng có thể sử dụng ngữ điệu như cầu khiến, ra lệnh, đề nghị, yêu cầu, khuyên bảo,…. Trong văn viết, câu cầu khiến thường phải kết thúc bằng dấu chấm than. Thế nhưng trong một số trường hợp khi ý nghĩa cầu khiến không được nhấn mạnh cũng có thể sử dụng dấu chấm ở cuối câu. 

Do đó, ta có thể thấy được câu cầu khiến được sử dụng rất nhiều trong cuộc sống hàng ngày để đề nghị, khuyên bảo hay ra lệnh ai đó làm một việc gì. Thông thường câu cầu khiến sẽ rất ngắn gọn và khi nói ra được kết hợp kèm ngữ điệu trong câu. 

Một số ví dụ về câu cầu khiến: 

– Đừng có mà ăn vụng đồ ăn ở trong lớp không cô phạt đấy!

Đây là một câu cầu khiến có ý nghĩa khuyên bảo người bạn đừng ăn đồ ăn trong lớp nếu không sẽ bị phạt. 

– Bạn đừng có lo lắng, mọi chuyện sẽ ổn thôi. 

Từ “thôi” ở đây chính là từ ngữ cầu khiến mang ý nghĩa khuyên nhủ người khác.

– Dậy đi học thôi! Sắp muộn rồi. 

Câu cầu khiến ở đây mang ngữ điệu yêu cầu dậy đi học. 

Đặc điểm và vai trò của câu cầu khiến

Như chúng ta đã biết, một số đặc điểm của câu cầu khiến có thể kể đến như sau:

– Mang tính chất ra lệnh, điều khiển và yêu cầu. Chẳng hạn như: 

• Thôi không cần lo lắng (từ thôi để khuyên bảo).
• Đi về nhà thôi (từ Đi và thôi để yêu cầu).

– Hai câu giống nhau về hình thức nhưng chúng lại khác nhau về nội dung và cả ngữ điệu đọc cũng sẽ khác nhau. Ví dụ: 

• Nãy mẹ gọi anh gì thế?

Mở cửa. (mở cửa ở đây mang ý nghĩa sử dụng một câu trần thuật để có thể trả lời câu hỏi).

Tác dụng của những câu cầu khiến

Ở câu cầu khiến, hoàn toàn có thể tùy vào ngữ điệu, vai vế hoặc là mục đích của cuộc hội thoại mà sẽ mang những tác dụng khác nhau. Tuy nhiên, thường tác dụng của câu cầu khiến có thể là:

– Ra lệnh: câu cầu khiến có thể dùng để ra lệnh cho những người nhỏ tuổi hơn, có địa vị và chức vụ thấp hơn mình. Tuy nhiên trong những trường hợp này cũng cần lưu ý nên sử dụng ở đúng người, đúng việc và đúng cả hoàn cảnh để tránh hiểu lầm trong quá trình giao tiếp.

– Đưa ra đề nghị và yêu cầu: bạn hoàn toàn có thể để nghị hay yêu cầu một ai đó thực hiện theo ý của mình. Tác dụng yêu cầu sẽ có mức độ nhẹ hơn đề nghị và thích hợp áp dụng với bạn bè hay đồng nghiệp. 

– Lời khuyên: câu cầu khiến có tác dụng như một lời khuyên. Trong những trường hợp thân thiết như anh em trong gia đình, bạn thân thì chúng ta có thể sử dụng câu cầu khiến để khuyên bảo. 

Cách dùng câu cầu khiến như thế nào? 

Như chúng ta đã biết câu cầu khiến được sử dụng rất nhiều ở trong cuộc sống hàng ngày. Thậm chí nhiều khi bạn còn không nhận ra được là bản thân đang sử dụng câu cầu khiến. Để có thể đặt được câu cầu khiến, ta cần thực hiện các bước sau:

– Đầu tiên, xác định được mục đích giao tiếp, bạn muốn sử dụng câu cầu khiến để làm gì? Nghĩa là chúng ta có thể sử dụng câu cầu khiến nhằm yêu cầu, ra lệnh, hay là đề nghị, khuyên nhủ. Từ đó cân nhắc sử dụng từ cho đúng.

– Tiếp theo, lựa chọn được từ ngữ cầu khiến thích hợp. Có thể tùy thuộc và từng đối tượng đang nghe kết hợp với ngữ cảnh mà lựa chọn từ ngữ diễn tả yêu cầu cầu khiến nhưng vẫn không làm cho người nghe khó chịu. 

– Lựa chọn dấu câu và các từ đệm thích hợp.

– Đặt thành một câu cầu khiến hoàn chỉnh.

Lưu ý khi sử dụng câu cầu khiến

Bởi những câu cầu khiến thường sẽ có mục đích chính là đưa ra các yêu cầu đề nghị, do đó mà khi sử dụng cần căn cứ vào đối tượng và ngữ cảnh để khéo léo sử dụng từ ngữ. Điều này tránh cho người nghe hiểu lầm về thái độ của mình cũng như có thể tránh việc bất lịch sự trong giao tiếp. 

Trên đây là những kiến thức về câu cầu khiến là gì và chỉ ra cách sử dụng câu cầu khiến. Hy vọng thông qua bài viết các bạn đã hiểu hơn về câu cầu khiến, từ đó biết cách vận dụng hợp lý nhất trong cuộc sống hàng ngày.