Điền trang là gì? Đại điền trang là gì? Điền trang là của ai

Điền trang là khái niệm được nhắc đến rất nhiều trong môn Lịch sử lớp 7 khi chúng ta tìm hiểu về nhà Trần. Tuy nhiên, khi được hỏi đến thì có rất nhiều người không giải thích được nghĩa của nó. Vậy điền trang là gì? Đại điền trang là gì? Hãy theo dõi bài viết này, ChanhChua sẽ giải đáp chi tiết mọi thông tin liên quan để các bạn có thể hiểu rõ hơn.

Điền trang là gì?

Điền trang chính là vùng đất mà các vương hầu, công chúa và phò mã tập hợp những người dân không có tài sản làm nô tài, nô tì để khai khẩn ruộng đất hoang. Nói cách khác thì điền trang chính là ruộng đất riêng mà quý tộc thời nhà Trần có được từ tay nô tài, nô tỳ đi khai hoang. 

Điền trang là ruộng đất thuộc quyền sở hữu của tư nhân và chủ sở hữu có quyền được truyền lại cho các thế hệ sau. Khu vực điền trang là nơi lao động sản xuất, mang lại nguồn lợi ích kinh tế cho chủ sở hữu chứ không phải là nơi để làm việc và sinh sống.

Thái ấp là gì?

Cùng với khái niệm điền trang là gì được quan tâm nhiều thì thái ấp cũng được mọi người nhắc đến nhiều. Vậy thái ấp là gì?

Thái ấp là hệ thống đất đai đặc biệt của nhà Trần dành cho các tầng lớp quý tộc. Tất cả đất đai được cấp để làm thái ấp đều sẽ thuộc sở hữu của nhà nước. Hệ thống thái ấp thời nhà Trần nằm ở phía nam và phía đông của Thăng Long. Đây là những vùng đất có tầm quan trọng về chiến lược quân sự. Nhà Trần ban tặng các thái ấp này không chỉ nhằm mục đích mang lại lợi ích kinh tế cho hoàng tộc, mà quan trọng hơn chính là phục vụ mục đích chính trị và quốc phòng.

Chế độ thái ấp – điền trang là sự kết hợp tài tình giữa kinh tế và quốc phòng nhằm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Chế độ này không những làm thúc đẩy quá trình phong kiến ​​hoá quan hệ sản xuất mà còn đẩy nhanh nền sản xuất của nước ta phát triển nhanh chóng hơn, nhất là ngành sản xuất nông nghiệp. Thái ấp – điền trang ra đời đã trở thành nguồn sức mạnh cho vương triều, nhà nước quân chủ quý tộc Trần và đất nước.

Đại điền trang là gì? Tiểu điền trang là gì?

Định nghĩa ở bên trên là nhắc đến điền trang thời nhà Trần ở nước ta. Ngoài ra, còn có hai định nghĩa khác nói về điền trang nữa, đó là: Đại điền trang và tiểu điền trang. Đây là hai hình thức sở hữu nông nghiệp xuất hiện phổ biến tại khu vực Trung và Nam Mỹ.

• Đại điền trang: Đây là những mảnh đất canh tác nông nghiệp với diện tích lên tới hàng ngàn héc ta và thuộc quyền sở hữu của đại điền chủ.  Số lượng đại điền chủ chỉ chiếm chưa tới 5% dân số tại Trung và Nam Mỹ, nhưng lại có trong tay đến 60% diện tích đất nông nghiệp, đồng cỏ chăn nuôi. Nhân công làm việc chủ yếu tại đại điền trang là những người nông dân không có đất, phải đi làm thuê.
• Tiểu điền trang: Là mảnh đất canh tác nông nghiệp có diện tích nhỏ hơn đại điền trang rất nhiều, chỉ khoảng dưới 5ha. Tiểu điền trang thuộc quyền sở hữu của những hộ nông dân. Cây trồng được canh tác ở tiểu điền trang phần lớn chủ yếu là lương thực nhằm phục vụ cho việc tự cung, tự cấp của hộ gia đình đó. 

Trước sự bất hợp lý trong quyền sở hữu ruộng đất, nhà nước ở một số quốc gia tại khu vực Trung và Nam Mỹ đã tiến hành cải cách, khai khẩn thêm đất hoang hoặc mua lại một số phần đất từ đại điền trang. Thế nhưng, việc này bị phản đối gay gắt nên gặp phải rất nhiều khó khăn khi thực hiện.

Lịch sử hình thành điền trang như nào?

Sau khi tìm hiểu kỹ điền trang là gì ở bên trên, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về lịch sử hình thành của nó như nào ở dưới đây. Mời các bạn theo dõi!

Việc thành lập điền trang được bắt đầu từ năm 1226, khi có sự cho phép của triều đình nhà Trần. Thế kỷ XIV là thời kỳ mà điền trang phát triển mạnh nhất, có rất nhiều điền trang sở hữu diện tích đất lên đến hàng nghìn mẫu và hàng trăm nô. 

Chủ sở của hữu điền trang có quyền chuyển nhượng ruộng đất, nông nô cho người khác. Đồng thời, họ cũng có thể truyền lại quyền sở hữu điền trang cho đời sau, bởi đây là tài sản tư nhân.

Cuối thế kỷ XIV, chế độ điền trang bắt đầu gặp phải khủng hoảng. Đặc biệt, phép hạn điền mà triều đình thời nhà Hồ đặt ra đã khiến cho việc lập điền trang bị ảnh hưởng rất nhiều. Cụ thể, chính sách hạn điền, hạn nô của Hồ Quý Ly đã hạn chế và xóa bỏ được phần lớn ruộng đất của các vương công, quý tộc thời nhà Trần. Mặc dù vậy đến thời Hậu Lê, chế độ điền trang cũng vẫn còn nhưng chỉ tồn tại rất ít và bị triều đình tìm cách để kìm hãm.

Ý nghĩa và vai trò của điền trang, thái ấp

Trong phần này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về ý nghĩa và vai trò của điền trang. Cả điền trang và thái ấp đều là những ưu đãi tuyệt vời mà nhà Trần đã dành cho tầng lớp quý tộc, quan lại của mình. 

Trong đó, điền trang không chỉ giúp mang lại lợi ích về kinh tế cho chủ sở hữu mà còn là cách để khai khẩn đất hoang rất hiệu quả. Thái ấp cũng vậy, việc ban cho thái ấp vừa giúp quan lại, quý tộc có được bổng lộc, vừa phục vụ cho mục đích chính trị và quốc phòng an ninh.

Do vậy, chế độ điền trang – thái ấp dưới thời nhà Trần là sự kết hợp giữa việc xây dựng kinh tế, quốc phòng gắn với bảo vệ Tổ Quốc. Chế độ này giúp thúc đẩy sự phong kiến hóa quan hệ sản xuất và đẩy mạnh nền sản xuất của nước nhà được phát triển nhanh chóng, đặc biệt là sản xuất nông nghiệp.

Tiếp theo, chế độ điền trang – thái ấp còn kích thích sự ra đời của nền kinh tế hàng hóa; thúc đẩy các tiểu thủ công nghiệp, thương nghiệp phát triển nhờ bước tiến của tư hữu ruộng đất. Điền trang phát triển đã đánh dấu việc mở rộng đất đai và tăng diện tích đất canh tác. Từ đó, có thể đưa nền nông nghiệp của nước ta lên một tầm cao mới.

Nhờ sử dụng chế độ điền trang – thái ấp hợp lý mà triều đại nhà Trần đã rất vững mạnh cả về kinh tế sản xuất lẫn quốc phòng an ninh. Đây cũng là một yếu tố dẫn đến chiến thắng 3 lần lừng lẫy của nhà Trần trước quân xâm lược Nguyên Mông.

Như vậy, qua những thông tin trên các bạn có thể hiểu rõ điền trang là gì rồi đúng không nào? Hy vọng bài viết mang đến những kiến thức lịch sử hữu ích để các bạn có thể giải đáp được thắc mắc nhé!