Kinh tế tri thức là gì? Tổng quan về nền kinh tế tri thức

Kinh tế tri thức là từ được nhắc đến rất nhiều hiện nay, bởi nó ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển của mỗi quốc gia. Vậy kinh tế tri thức là gì? Hãy theo dõi bài viết này, chanhchua.com sẽ chia sẻ cho các bạn những kiến thức chi tiết nhất về loại hình kinh tế này nhé!

Kinh tế tri thức là gì?

Kinh tế tri thức (Knowledge Economy) là nền kinh tế phát triển dựa vào sức mạnh của tri thức để sử dụng hiệu quả nguồn lực kinh tế nhằm phát triển và thúc đẩy sự đổi mới về khoa học, kỹ thuật. Kinh tế tri thức gồm các hoạt động như: chuyển giao, cải tiến và nghiên cứu công nghệ để tạo ra nhiều của cải vật chất và nâng cao giá trị tinh thần của con người. 

Chung quy lại thì đây chính là nền kinh tế phát triển chủ yếu dựa vào sức mạnh của tri thức để vận dụng hiệu quả các nguồn lực về kinh tế. Nhờ có nền kinh tế này mà đời sống con người ngày càng so với trước đây được nâng cao hơn rất nhiều.

Nền kinh tế tri thức có vai trò gì?

Sau khi tìm hiểu rõ khái niệm nền kinh tế tri thức là gì ở bên trên, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu kỹ hơn về vai trò và đặc trưng của nền kinh tế này. Mời các bạn cùng theo dõi!

Tri thức là một lực lượng sản xuất trực tiếp

Tất cả chúng ta đều biết rằng, tri thức đóng vai trò rất quan trọng đối với nền kinh tế đang phát triển phải dựa vào tri thức. Việc con người đã áp dụng nguồn tri thức này vào hoạt động sản xuất của cải, vật chất chính là tiền đề quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế. Để làm được điều này thì đội ngũ lao động cần phải có chất xám, tay nghề cao và được đào tạo chuyên môn bài bản.

Sản xuất công nghệ là một hình thức quan trọng

Đối với nền kinh tế công nghiệp thì việc tối ưu hóa và hoàn thiện công nghệ sẵn có sẽ tạo nên sức cạnh tranh lớn. Tuy nhiên, đối với nền kinh tế tri thức thì chúng ta phải luôn luôn nghiên cứu và sáng tạo không ngừng để có thể sản xuất ra công nghệ mới. Đây cũng chính là hình thức sản xuất có vai trò quan trọng nhất.

Sản xuất công nghệ là vai trò chính của nền kinh tế tri thức

Lao động tri thức chiếm tỷ trọng rất cao trong sản xuất kinh doanh. Bởi đối với nền kinh tế này thì lao động trí tuệ sẽ giúp tạo ra nhiều sản phẩm mang giá trị cao. Theo đó, cơ cấu lao động cũng sẽ được thay đổi từ trình độ thấp sang lao động trí tuệ.

Điều quan trọng là nguồn lực lao động cũng phải luôn luôn được tri thức hóa. Chỉ có như vậy thì nguồn lực lao động mới không ngừng đổi mới và sáng tạo hơn để bắt kịp với những nhu cầu phát triển mới nhất của xã hội. Năng lực và trí tuệ luôn là yếu tố mấu chốt để mang lại những tiềm năng phát triển và nâng cao tính cạnh tranh đối với từng quốc gia.

Là hệ quả tất yếu của toàn cầu hóa

Nền kinh tế tri thức sẽ chỉ được tạo ra và phát triển khi lực lượng lao động sản xuất có trình độ cao, hệ thống sản xuất có sự kết nối giữa các công ty đến từ nhiều quốc gia ở trên thế giới. Từ đó, các quốc gia ở khắp nơi sẽ tạo ra những công dân toàn cầu có thể làm việc được tại bất cứ đất nước nào có cùng trình độ và cần có nền kinh tế này. Do vậy, đây chính là hệ quả tất yếu dẫn đến quá trình toàn cầu hóa.

Cơ hội và thách thức khi phát triển kinh tế tri thức

Kinh tế tri thức là gì? ở bên trên đã cho chúng ta hiểu rõ hơn về loại hình này. Trong suốt chiều dài lịch sử phát triển của nguồn nhân lực thì kinh tế tri thức là hình thái phát triển cao nhất. Điều này đã phản ánh rõ sự tiến bộ vượt bậc về mặt khoa học công nghệ, quản lý kinh tế, bảo vệ môi trường,… Tuy nhiên, đi kèm với sự phát triển này là những cơ hội và thách thức.

Cơ hội

Kinh tế tri thức đóng vai trò rất quan trọng đối với Việt Nam và cả thế giới. Nhờ sự phát triển vượt bậc đã tạo ra cho nhân loại rất nhiều cơ hội. Hãy cùng điểm qua những cơ hội của nền kinh tế đó như sau:

• Hoạt động sản xuất kinh doanh nhờ sử dụng nguồn nguyên liệu và năng lượng tự nhiên đã tạo ra được những sản phẩm sạch, không gây ô nhiễm môi trường. 
• Sản xuất hàng hóa theo nhu cầu tiêu dùng, luôn có sự cân bằng giữa cung – cầu và hạn chế hàng tồn kho.
• Cái mới sẽ luôn được sáng tạo liên tục chứ không phải là từ cái cũ phát triển lên.
• Quá trình nghiên cứu và sáng tạo của con người luôn không ngừng phát triển để cho ra kỹ thuật công nghệ hiện đại.
• Có ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR) trong các hoạt động như học tập, xây dựng, thiết kế, kiến trúc, thực nghiệm khoa học,… Nhờ vậy, giúp tiết kiệm được thời gian, công sức, tiền bạc, đồng thời nâng cao được năng suất lao động.
• Quá trình nghiên cứu và sáng tạo không ngừng nghỉ của con người

Thách thức

Bên cạnh những cơ hội mà nền kinh tế tri thức mang lại thì chúng ta còn phải đối mặt với những thách thức mới. Những thách thức này đòi hỏi cả thế giới phải không ngừng đổi mới và có biện pháp khắc phục. 

Những thách thức chủ yếu mà con người phải đối mặt là:

• Con người phải không ngừng học tập, sáng tạo ra nhiều cái mới để thích ứng và bắt kịp với thời đại. Từ đó dẫn tới việc phải làm việc như một cỗ máy mà không có thời gian nghỉ ngơi để kiếm tìm cái mới.
• Công nghệ, kỹ thuật có sự thay đổi liên tục dẫn tới sự lãng phí và ảnh hưởng xấu tới môi trường.
• Sự phân hóa giàu nghèo ngày càng gia tăng và nguy cơ thất nghiệp ngày càng nhiều hơn.
• Áp dụng nhiều khoa học công nghệ hiện đại vào sản xuất (như tự động hóa, rô bốt) để thay thế cho sức lao động dẫn tới con người quá ỷ lại, ít vận động ảnh hưởng tới sức khỏe.
• Tình trạng nghiện các thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính và lối sống ảo của giới trẻ ngày càng cao.
• Công nghệ thay đổi liên tục gây áp lực và ảnh hưởng xấu đến môi trường

Giải pháp phát triển nền kinh tế tri thức hiện nay

Sau khái niệm kinh tế tri thức là gì? Vai trò của kinh tế tri thức, chúng ta sẽ tìm hiểu đến giải pháp phát triển nền kinh tế tri thức hiện nay. Để có thể phát triển nền kinh tế tri thức hiện nay thì phải có những giải pháp phù hợp. 

Đổi mới cơ chế, chính sách và xây dựng cơ sở pháp lý

Luôn luôn phải đổi mới cơ chế, chính sách và xây dựng hệ thống cơ sở pháp lý cho phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế tri thức. Các doanh nghiệp luôn được khuyến khích đổi mới dựa trên công nghệ mới và thúc đẩy sự ra đời của sản phẩm và công nghệ mới. Nhờ đó mới có thể tạo ra được môi trường cạnh tranh lành mạnh.

Phát triển nguồn lao động

Nâng cao và phát triển nguồn lao động trí tuệ, đào tạo ra nhiều nhân tài cũng là giải pháp rất hữu ích. Chủ yếu tập trung phát triển và cải cách việc giáo dục để cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước.

Gia tăng sử dụng khoa học và công nghệ. 

Theo đó, việc vận dụng khoa học, công nghệ mới là điều rất cần thiết cho sự phát triển của quốc gia. Việc thúc đẩy ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin vào phục vụ cho quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước nhằm hướng tới phát triển nền kinh tế đất nước được vững mạnh.

Bên trên là những thông tin chúng tôi chia sẻ cho các bạn về kinh tế tri thức là gì? Thông tin tổng quan về nền kinh tế tri thức. Hy vọng bài viết mang đến những kiến thức hữu ích để các bạn có thể hiểu rõ hơn về loại hình kinh tế này.